ترموستات چیست؟

ترموستات ها یا کنترل کننده‏ های دما، دستگاه‏ هایی هستند که به منظور سنجش و تنظیم دمای هوا، دمای مایعات مانند آب، یا فرایندهای دیگر مورد استفاده قرار می گیرند. دماسنج‏ ها یا ترمومترها مقدار قرائت شده ‏دما را مشخص می ‏کنند و ترموستات ها به منظور انجام اقداماتی در راستای افزایش یا کاهش دما جهت رسیدن به نقطه‏ ی مطلوب از نقطه ‏کنونی طراحی می ‏شوند.

انواع ترموستات از نظر:

نوع عملکرد: انواع قطع و وصلی و تدریجی
حرارت: انواع حرارتی و برودتی
رنج: زیر صفر و بالای صفر
تعداد مراحل کار: یک مرحله ای، دو مرحله ای و پله ای (استپ کنترل)
نوع سنسور: بیمتالی، فانوسه ای، رئوستا و دیافراگمی
فصلی: تابستانی، زمستانی و دو فصلی

انواع کنترل کننده‏ های دما از نظر کاربرد

ترموستات‏ های کنترل حرارت

کنترل دمای سیستم گرمایشی احتمالا شناخته شده ترین کاربرد ترموستات می باشد و قطعا کاربردی است که بسیاری از افراد با آن آشنا هستند. ترموستات‏ های کنترل حرارت به منظور تنظیم دمای اتاق یا فرایند استفاده می شوند.

ترموستات‏ های تنظیم دما

یکی دیگر از کاربردهای شناخته شده ترموستات، استفاده از آن جهت تنظیم دما است. ترموستات‏ های هیترهای برقی، دمای محیط را بررسی کرده و جریان برق را در المنت ‏های برقی بر حسب نیاز جهت گرم کردن اتاق فعال می ‏کنند. همچنین فن‏ های خنک کننده نیز به ترموستات‏ های کنترلی متصل هستند که با استفاده از آن می توان بسته به دمای هوا در اتاق، فن را خاموش یا روشن کرد. ترموستات‏ های موجود در تشک ‏های گرمایشی نیز به شکل مشابه به گونه ‏ای عمل می‏ کنند که دما در محدوده قابل قبول برای تشک باقی بماند تا از سوختگی آن در اثر تصادفات جلوگیری شود. ترموستات های استخری نیز در هیترهای استخرهای شنا به منظور سنجش دمای استخر به کار می‏ رود.

ترموستات‏ های پایش

ترموستات‏ های پایش نیز در اجزای کلیدی سیستم مورد استفاده قرار می ‏گیرند. ترموستات ‏های روغن جهت حفاظت از موتور و به منظور پایش دمای مایع روان کننده در ماشین‏ ها و موتورها مورد استفاده قرار می‏ گیرد. در شفت‏ های دواری که بر روی یاتاقان‏ ها استوار هستند، از ترموستات جهت کنترل دمای یاتاقان استفاده می‏شود که می‏تواند پیش بینی کننده‏ نیاز به تعمیر و نگهداری از آن باشد.

نحوه اتصال ترموستات

در ترموستات ها، ترمینال ها به رنگ های مختلف و یا با حروف اختصاری مطابق با استاندارد نشان داده می شود. رنگ قرمز یا حرف R معرف ترمینال تغذیه ۲۴ ولت، رنگ سفید یا حرف W معرف اتصال به وسایل گرمایشی، رنگ زرد یا Y معرف اتصال به وسایل سرمایشی، رنگ سبز یا G معرف اتصال به فن، رنگ مشکی یا C معرف اتصال به سر مشترک می ‌باشد.

موارد استفاده و کاربرد ترموستات

معمولا ترموستات ها جهت تنظیم و کنترل درجه حرارت مواد (مایعات، جامدات، گازها) در دستگاه های سرمایشی و گرمایشی مورد استفاده قرار می گیرند. و همچنین در بخش های:

صنعتی شامل: گلخانه ها، گرم خانه ها، کوره ها، دیگ های بخار و اتوکلاوها
لوازم خانگی شامل: لباسشویی، ظرفشویی، سرخ کننده ها، سماور برقی، فرهای برقی، آبگرمکن برقی و گازی
تاسیساتی مانند: شوفاژ خانه های مرکزی و کنترل دما در دستگاه های هوا ساز مانند چیلر و فن کویل